کد مطلب:7593 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيا امامت ائمه ارثي است؟

ابتدا بايد معناي ارثي بودن را ذكر كنيم تا معلوم شود آيا ارثي بودن داراي بار مثبت است يا منفي؟

ارثي بودن به معناي آن است كه به دور از هر گونه معيار اساسي و صحيح، حكومت از كسي به خاندان وي منتقل شود. در بسياري از نظام هاي شاهنشاهي و سلطنتي اين شيوه حكمفرما است و بر اساس آن صلاحيت هاي لازم جهت ادارة جامعه و حكومت، به كلي از نظر دور مانده و فقط قدرت و سلطنت در يك خانواده، اصل حاكم بر همة ارزش ها و معيارها تلقّي مي شود.

بديهي است ارثي بودن به اين معنا از نظر منطقي كاملاً نادرست و باطل مي باشد. بهترين گواه بر بطلان اين روش، نظام هاي موروثي حاكم بر جهان در طول تاريخ است كه موجب سقوط و انحطاطات بسياري گرديده است.

بررسي معيارهاي اساسي امامت و رهبري در اسلام به خوبي نشان مي دهد كه اساساً اسلام با نظام موروثي كاملاً در تظاد و چالش است و به هيچ وجه چنين شيوه اي را بر نمي تابد. يكي از اهداف امام حسين(ع) از قيام خود، مبارزه با همين شيوه و تفكر بوده است.

مسئلة امامت و نبوّت كه رسالتي بسيار سنگين و با اهميت است، شرايط و لوازم متعددي دارد كه برخي از آن ها اكتسابي است و برخي ديگر وابسته به طهارت نسلي و شرافت معنوي، نيز تهذيب، خلوص و صفاي باطن پدر و مادر و بلكه همه نياكان است.

بنابراين اگر وجود آن امامان بزرگ در نسل واحدي را شاهديم، از سويي به خاطر وجود تمام شرايط لازم معنوي به ارث رسيده از حضرت آدم(ع) تا آخرين امام در اين خاندان شريف است؛ از سوي ديگر وابسته به كنش هاي اختياري آنان است كه در تمام لحظات عمرشان از هر گونه آلودگي دوري كرده و همواره جزء بندگان شايسته خدا بوده اند.

تنها راه اثبات امامت، نص پيامبر اكرم(ص) يا امام قبلي است، زيرا اگر امامت استمرار وظايف نبوت جز در مسئله وحي است و اگر امام بايد مع صوم باشد، بايد منصوص نيز باشد،(1) زيرا عصمت امر دروني و باطني است و تشخيص آن در توان مردم نيست. تنها خداوند است كه مي تواند معصوم را بشناساند.

بنابراين تعيين امام بر اساس توارث نيست و امام قبلي بايد تصريح به نام امام بعدي كند و چنين قضيه اي اتفاق افتاده است. در اين حال كه فرزندان يك امام متعدد و بسيار هستند و هر كسي شايستگي اين مقام را ندارد.

پي نوشت ها:

1. محسن فرازي، بدايه المعارف الالهيه في شرح عقائد الاماميه، ج 2، ص 111ـ 113؛ عبدالرزاق فياض لاهيجي، گوهر مراد، ص 469؛ حسن علي، كشف المراد، ص 366.